We klagen wel eens over het weer. Geografisch gezien liggen we op een plek waarvoor waterdichte voorspellingen onmogelijk blijken. Anderzijds is het weer, naast conjunctuur, de belangrijkste spelbepaler. Afgelopen seizoen mochten we in de handjes knijpen: Nederland zat net aan de goede kant van de frontlijn: waar Zuid-Europa kampte met een extreme droogte en de omzet al vrij snel in het seizoen tot bedenkelijke waarden verdampte, mocht Nederland zich in de handjes wrijven. Het seizoen was groeizaam, zowel biologisch als omzetmatig.

Prettige start
De klimatologische samenvatting van het KNMI van het afgelopen seizoen zou de hele tuinmachinesector doen likkebaarden: zeer warm, zeer zonnig en aan de natte kant. Afgezien van het woordje ‘zeer’ nagenoeg ideaal, maar ingezoomd op de ontwikkelingen in de maanden van het groeizame seizoen moeten er toch wel wat kanttekeningen gemaakt worden. 
Maart was de maand waarin de temperaturen gemiddeld hoger waren dan normaal (8,6° vs. 6,2°). Daardoor werd de groei in de tuin al vroeg ingezet. Op de laatste dagen van maart passeerde het kwik zelfs de 20°-grens waardoor de branche de eerste slag al kon maken. Toch kon die prettige omzetbries niet aanhouden: eind april was het gewoon koud en met lokaal behoorlijk nachtvorst onderbrak het weer de flow waarin onze branche het seizoen begonnen was. Medio mei pakte het warme weer de draad weer op om snel om te slaan naar zomerse waarden om te eindigen in tropische temperaturen. En ja, de extremen die jaren geleden al voorspeld werden, waren merkbaar: de neerslag die er viel, kwam in korte tijd in grote hoeveelheden naar beneden.

Lange omzetadem
De zomer ging als warm in de boeken. Juni hield de draad van mei vast en zorgde voor een degelijke warming-up voor de echte zomer, maar ondanks de zomerse temperaturen bleef de neerslag netjes op gemiddelde waarden zitten. Juli was wisselvallig, met enkele zomerse dagen, augustus liet eenzelfde beeld zien maar het was de eerste drie weken koel om uiteindelijk de opmaat te vormen voor een heerlijke herfst met, ook in de laatste maanden, zachte temperaturen. Eind oktober leek het zachte najaarsweer definitief plaats te maken voor een winters voorspel, maar het groeizame weer keerde nog even kort terug. Een ietwat grillige herfst, die in ieder geval qua groeizaamheid de tuinliefhebbers nog lang tot onderhoud aanzette. En daarmee ook de handel nog lang kansen bood.

Tevredenheid troef
Het seizoen 2017 voltrok zich nog in de directe slipstream van de crisis. De hemel aan de horizon leek wolkenarm en die voorspelling kwam uit: het werd een jaar van volle en volwaardige tevredenheid. Slechts weinigen hoefden kritische kanttekeningen te plaatsen bij hun omzetterugblik. En dat had de branche ook nodig. Er werd weer geïnvesteerd in nieuwe apparatuur en ook de onderhoudsafdelingen/werkplaatsen hadden nauwelijks te klagen. 
Tegen dat gunstige gesternte tekende zich nog een andere ontwikkeling af die in de crisisjaren is ingezet: de accu. In de beginfase van die krachtbronomslag, die zich ook in de automobiel- en de fietsenbranche aftekende, toonde onze branche zich terughoudend. De merken die op die trein sprongen, en daarmee uiteraard ook hun dealers, maakten de goede keuze en bleven aan de goede kant van de shake-out: twee decennia geleden voorspelden branchekenners dat heel wat dealers zouden gaan sneuvelen, óf door verkeerd beleid en foute keuzes óf door een natuurlijke uitval, bijvoorbeeld door opvolgingsproblemen. Degenen die de accu serieus hebben genomen en een deel van hun bedrijfsvoering daarop hebben afgestemd, zijn de motoristen met een solide basis én met een segment dat inmiddels een volwaardige status heeft gekregen.

Innovatie scoort
Het aanbod accu groeit verder en zal ook niet afremmen zolang de krachtbron zelf evolueert. En waar die evolutie eindigt, is lastig te voorspellen zo leert ook een blik richting automobielindustrie. De accuvrachtwagen wordt een serieus transportmiddel in de toekomst en effent daarmee het pad voor nóg krachtigere toepassingen. Dat belooft nog wat, ook voor onze branche. Het kan niet anders of de appels van die automobielboomgaarden vallen ook op de gazons van onze branche. En als die afgeleiden ook qua prijs per pk in de pas lopen met de benzine-equivalenten, zal in motoristenland het omslagpunt, zeker in Midden- en Noord-Europa, plaatsvinden. De meeste motoristen zijn op dat moment voorbereid. Zeker als de overheden ook nog eisen gaan stellen aan geluidsemissie in woonwijken zullen accu-aanbieders garen gaan spinnen als ze de ingeslagen weg verder gaan vervolgen. Alles valt of staat, aan aanbodzijde in ieder geval, met de innovatieve slagkracht van de fabrikanten. En die is absoluut aanwezig, want de investeerbereidheid is hoog.

Werkplaatsomzet
Toch zal het nog even duren voordat accu de benzinevarianten van de troon gaat stoten. Zeker in de professionele wereld is kracht en capaciteit geboden: de machines moeten in korte tijd zoveel mogelijk meters maken. Maar… de particuliere sector mag zich wél gaan opmaken voor een omslag. Ingewijden verwachten dat de draadloze machines de benzine-aangedreven broertjes al vrij snel qua omzetaandeel gaan overwoekeren. Dat past wel in het plaatje, want een consument gelooft – mede dankzij zijn positieve ervaringen bij andere producten – in de volwaardigheid van het assortiment. 
Als we kijken hoe de investeerbereidheid weer is toegenomen, kunnen we vaststellen dat de tuinmachinebranche uit het dal is en juist nu stevige fundamenten moet leggen voor de toekomst. De historie leert immers dat het verhaal van de zeven magere en zeven vette jaren voor onze sector opgaat. Met het klimaat als scherprechter en de conjunctuur als tweede, zeker niet te onderschatten barometer zullen de slimme motoristen verder moeten kijken dan het eind van het lopende seizoen. Zeker ook omdat de branche verandert: zoals eerder al gememoreerd vraagt de verschuiving naar accu een aanpassing van de bedrijfsvoering, zeker in de werkplaats én in de communicatie. Wie denkt dat accumachines geen onderhoud nodig hebben, steekt de kop in het zand en laat kansen liggen. Leg de klanten uit dat een onderhoudsbeurt de kansen op storingen verkleint en de levensduur vergroot. Al zullen de facturen van de werkplaats bij accu over het algemeen lager uitpakken, maar het is toch zaak om het serieus te nemen.

Milieu-aspecten
Betekent het een totale ommekeer? Op korte termijn zeker niet. Nog steeds is de vraag naar benzineproducten en vervangingsonderdelen groot al is het lastig om de toekomst loepzuiver te voorspellen. We komen uit een economisch lagedrukgebied, dus groeit de omzet omdat er meer nieuwe machines verkocht worden. En als het goed gaat, kiest de gebruiker graag voor gemak dat iets meer mag kosten: koren op de molen voor het robotsegment dat echt de status van volwassenheid heeft bereikt.
In die flow van nieuwe verkopen kan het accusegment natuurlijk prima floreren en voorzichtig wat marktaandeel wegsnoepen, maar ook de benzine-aangedreven varianten kunnen een plus op hun rekening schrijven. Ook die zijde van de branche blijft doorontwikkelen en doorevolueren: op alle fronten blijft het milieu in onze branche een serieus aandachtspunt. Uitstoot houdt de gemoederen en de techneuten voortdurend bezig, zodat op dit terrein ook nog verdere innovaties te verwachten zijn. Zeker in combinatie met de beschikbare schone brandstoffen en smeermiddelen heeft de motorist prima verkooptroeven in handen om de omzet op peil te houden. 
Wél is het concrete toekomstbeeld nog troebel. Niemand weet welke verrassingen overheden uit de hoed gaan toveren: de discussie spitste zich in het verleden eigenlijk puur toe op emissie maar kan zich in de toekomst ook nog wel eens gaan verplaatsen naar de wijze waarop de accu aan zijn energie komt. Wordt stroom op een milieuonvriendelijke wijze opgewekt, is de ‘schoonheid’ van de accu immers ook een relatief begrip. Het moge duidelijk zijn dat er nog heel wat op onze weg komt.

Factoren in de marge
De sfeer in de branche is goed en die moeten we absoluut vasthouden. Puur gebaseerd op ‘traditionele’ parameters is er ook geen reden voor een ommezwaai. Toch blijven sommige zaken in de kantlijn van onze sector nog een punt van aandacht. We stipten ze vorig jaar al aan: de Brexit gaat een volgende fase in en heeft op termijn ongetwijfeld invloed op de apparaten en onderdelen die uit het Verenigd Koninkrijk komen. Ook de spanningen in de wereldpolitiek houden ons allemaal bezig al weten we niet waartoe het allemaal kan leiden. Het kan alle kanten opgaan en niemand kan de voorspellen welke kant het allemaal opgaat. Misschien moeten we deze factoren nog maar even in de marge laten staan. We moeten ons focussen op onze eigen bedrijfsvoering en kijken of die tegen een stootje kan. We mogen er alle vertrouwen in hebben: de branche heeft woelige tijden achter de rug en heeft een shake-out achter de rug. De motoristen die de crisis overleefd hebben, weten te overleven. En die overlevingsdrang is ook een flinke motor in tijden van tegenwind. 

Dit artikel verscheen eerder in de Groene Markt Jaargids 2018. Losse of extra exemplaren bestellen van de Groene Markt Jaargids 2018 kan hier.